- Strona główna

28 wrzesnia 2018 r.  w Archiwum Państwowym w Przemyślu odbyło sie spotkanie pt. STULECIE NIEPODLEGŁOŚCI POD JABŁONIĄ. Stare odmiany jabłoni. Biologia. historia, tradycja. Wydarzenie rozpoczęło się promocją albumu "Droga do niepodległej Rzeczypospolitej. Przemyskie epizody", który jest wynikiem projektu wydawniczego współfinansowanego przez Naczelną Dyrekcję Archiwów Państwowych. Wśród zaproszonych gości znalazły się osoby, które wsparły nasz projekt poprzez podzielenie się dokumentami ze swoich zbiorów prywatnych i one jako pierwsze otrzymały publikację. Następnie odbyła sie prelekcja dot. starych odmian jabłoni w połączeniu z przedstawieniem ich historii, biologii i tradycji, którą przedstawił Grzegorz Poznański, członek Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Przewodniczący Sekcji Przyrodniczej.  Dokumenty katastru galicyjskiego zgromadzone w zasobie Archiwum Państwowego w Przemyślu stały się przedmiotem kolejnego wystąpienia, Daniela Nowaka, historyka i regionalisty. Natomiast o możliwościach w zastosowaniu jabłek, ich wlaściwościach zdrowotnych opowiedziały nauczycielki z Zespołu Szkół Usługowo-Hotelarskich i Gastronomicznych w Przemyślu, Monika Sidor i Wioletta Buczko. W drugiej części spotkania nastąpiło otwarcie wystawy pomologicznej autorstwa Grzegorza Poznańskiego oraz konkurs na najlepszy jabłecznik. Wypieki zostały przygotowane przez uczniów Zespołu Szkół Usługowo-Hotelarskich i Gastronomicznych, a ich późniejsza degustacja po rozstrzygnięciu konkursu, ciesząca się ogromnym zainteresowaniem, przesądziła o wyśmienitych walorach smakowych serwowanych wypieków.

Serdecznie dziękujemy za owocną wspołpracę naszym partnerom oraz licznie zgromadzonej publiczności, w tym uczniom z Zespołu Szkół Usługowo-Hotelarskich i Gastronomicznych oraz ze Szkoły Podstawowej nr 15 w Przemyślu, którzy przybyli wraz ze swoimi opiekunami.

W dniu 28 września 2018 r.  w siedzibie Archiuwm Państowego w Przemyślu miała miejsce promocja albumu "DROGA DO NIEPODLEGŁEJ RZECZYPOSPOLITEJ. PRZEMYSKIE EPIZODY". Celem niniejszej publikacji jest zaprezentowanie dokumentów archiwalnych, zgromadzonych przede wszystkim w zasobie Archiwum Państwowego w Przemyślu, które pokazują walkę o niepodległość na gruncie lokalnym, ale wpisaną w dzieje naszej Ojczyzny. Album jest wynikiem projektu wydawniczego współfinansowanego przez Naczelną Dyrekcję Archiwów Państwowych, którego założeniem było także zaproszenie do współpracy lokalnej społeczności i osób związanych z miastem i regionem. Nasz apel spotkał się z pozytywnym odbiorem, dlatego też możemy pokazać dokumenty przechowywane w zbiorach rodzinnych, które wpisały się w treść albumu, znacznie go wzbogacając. W wydawnictwie użyto kroju pisma Brygada, który został zaprojektowany ok. 1928 r. przez grafika i typografa, Andrzeja Półtawskiego na dziesięciolecie niepodległości Polski. Zapomniana czcionka, została ponownie odkryta wśród zbiorów Muzeum Książki Artystycznej w Łodzi i zrekonstruowana. Jej uroczystej prezentacji dokonał 28 maja 2018 r., prezydent Rzeczpospolitej Polskiej, Andrzej Duda.

Konwencja albumu zakłada podział na dziewięć rozdziałów: 1) Z myślą o Ojczyźnie, 2) Wielka Wojna – ku Biało-Czerwonej, 3) W okopach Twierdzy Przemyśl, 4) Na progu Wolności, 5) W służbie Polsce, 6) Kobieta w sercu żołnierza, 7) Orlęta Przemyskie i Lwowskie, 8) 11 listopada 1918 – Świt Wolności, 9) Blaski Niepodległości nad Sanem.

Oddając album do rąk Czytelników, mamy nadzieję, że stanowić on będzie refleksję nad długą i trudną drogą do odzyskania niepodległości przez Polskę. Kontekst lokalny, który prezentują dokumenty, powinien zaś przekonać jak ważna jest historia lokalnych społeczności w budowaniu dziejów Ojczyzny. Istotne jest także, aby zachowywać o tym pamięć, pielęgnować ją we własnych domach i dzielić się archiwaliami, które niosą tyle emocji, wzruszeń i spełniają zarazem istotny walor historyczny. Wyrażamy zatem ogromne uznanie dla tych, którzy dołączyli do współpracy z nami nad powstaniem tej publikacji. Dzieląc się prywatnymi zbiorami, nie tylko przyczynili się do jego upiększenia, ale swoim zaangażowaniem przekonali nas, o niegasnącym zainteresowaniu historią Ojczyzny, przede wszystkim w aspekcie lokalnym. W tym miejscu słowa podziękowania kierujemy do Państwa: Wacława Amarowicza, Urszuli Bortnik-Letniowskiej, Roberta Chrobaka, Marcina Dumy, Jana Krzysztofa Mudryk-Wiślickiego, Adama Grossa.

Zapraszając do lektury, liczymy na szeroki odbiór zgromadzonych w albumie archiwaliów, do czego ma się przyczynić jego dwujęzyczna wersja, a prezentowane dokumenty staną się zaproszeniem do szerszego zapoznania się z zasobem Archiwum Państwowego w Przemyślu.

28 września w Archiwum Państwowym w Przemyślu odbędzie się spotkanie Stulecie Niepodległości pod jabłonią, w czasie którego m.in. wysłuchamy prelekcji pt. 100 przepisów z jabłka na stulecie Polski oraz będziemy mieć okazję degustować wypieki z jabłek. W zasobie Archiwum zachowały się przepisy na potrawy z tych owoców, pochodzące z pierwszej połowy XIX wieku: jabłecznik (napój), krem z jabłek, budyń z jabłek, leguminę z jabłek, marmoladę z jabłek. Przepisy przechowywane są w zbiorze nr 842 Zbiór rękopisów prac naukowych i literackich w zasobie Archiwum Państwowego w Przemyślu.

Zachęcamy do udziału w spotkaniu oraz do korzystania z archiwalnych przepisów!

Serdecznie zapraszamy na spotkanie pod hasłem "Stulecie Niepodległości pod jabłonią", które odbędzie się 28 września 2018 r. w siedzibie Archiwum Państwowego w Przemyślu, o godzinie 11.  Wydarzeniu towarzyszyć będzie promocja albumu "DROGA DO NIEPODLEGŁEJ RZECZYPOSPOLITEJ. PRZEMYSKIE EPIZODY", KTÓRY POWSTAŁ JAKO WYNIK PROJEKTU WYDAWNICZEGO WSPÓŁFINANSOWANEGO PRZEZ  NACZELNĄ DYREKCJĘ ARCHIWÓW PAŃSTWOWYCH. W programie wydarzenia przewidziana jest prelekcja Grzegorza Poznańskiego dotycząca starych odmian jabłoni, w kontekście biologii, historii i tradycji oraz referat Daniela Nowaka dotyczący sposobów ewidencji użytków zielonych w austriackich katastrach gruntowych na terenie Galicji w oparciu o materiały zgromadzone w zasobie naszego archiwum. Z kolei "100 przepisów na Stulecie Polski" to tytuł wystąpienia uczniów Zespołu Szkół Usługowo-Hotelarskich i Gastronomicznych w Przemyślu.

Całość zwieńczy wystawa pomologiczna przygotowana przez Grzegorza Poznańskiego oraz degustacja i ocena wypieków wykonanych przez uczniów w ramach konkursu na najlepszy jabłecznik.

Miasto Jarosław od schyłku średniowiecza odgrywało znaczną rolę w handlu środkowoeuropejskim, jako miejsce zjazdów kupieckich. Jarmark letni, rozpoczynający się 15 sierpnia i trwający cztery tygodnie był jednym z największych odbywających się w Europie. Do Jarosławia przybywali wówczas kupcy i rzemieślnicy z ważniejszych centrów handlowych Rzeczypospolitej oraz cudzoziemcy, w tym: Węgrzy, Turcy, Grecy, mieszkańcy Nowogrodu i Moskwy, a nawet Persowie. Jarosław był licznie odwiedzany przez także Włochów Żydów, Ormian, Szkotów. Na zjazdy do miasta nad Sanem przyjeżdżało nawet do 30 tysięcy osób.

W czasie trwania jarmarku handlowano głównie wołami oraz tzw. towarem tureckim, produktami spożywczymi, skórami, suknami i płótnem. Niemało było także artykułów pochodzenia orientalnego. Obecni w Jarosławiu kupcy zawierali umowy, wystawiali skrypty dłużne, rozliczali długi. W mieście działał wówczas specjalny sąd, zwany jarmarcznym. Akta tego sądu (iudicium nundinale) zachowały się w zasobie Archiwum Państwowego w Przemyślu. Są to dwie księgi z zapisami z lat 1643-1665, znajdujące się w zespole Akta miasta Jarosławia (sygn. 5, 31). W księgach wpisywano protokoły spraw toczonych między uczestnikami jarmarku, np. spór między Szmulem i Migdałem Żydami a Kirkorem Jakubowiczem, pełniącym funkcję tłumacza we Lwowie (2 IX 1645); sprawę między Ormianami z Zamościa – Baltazarem Zabarowiczem a Dawidem Konstantynowiczem (28 VIII 1646)  oraz pertraktacje między Danielem Gimberem, mieszczaninem lubelskim a Mieczkiem Gierkowiczem, przybyłym z Kamieńca. Na jarmarkach jarosławskich często rolę tłumaczy pełnili Ormianie. 5 IX 1654 w trakcie procesu między Jakubem Foesem a Garagusem Łukaszewiczem zeznawał Assanser Bałły przybyły z Ankary języka polskiego nieumiejący oprócz tureckiego przez tłumacza sławetnego Romana Bachcic Ormianina lwowskiego. Język perski znał także złotnik jarosławski Jan Ozimkowicz, który był tłumaczem w sprawach prowadzonych przez sąd radziecki.

Podczas jarmarku w 1625 roku w mieście wybuchł pożar, który strawił prawie wszystkie budynki. Ze względu na to, że wówczas w Jarosławiu przebywało wielu przejezdnych, którzy także utracili swe mienie, wiadomość o tragedii odbiła się szerokim echem, nie tylko w kraju, ale i państwach ościennych. W pożarze zginęło ok. 300 osób. Wawrzyniec Chlebowski napisał Lament żałosny na straszliwy pożar sławnego miasta Jarosławia, wydrukowany jeszcze w 1625 roku. 1 sierpnia 1630 roku właścicielka Jarosławia Anna Ostrogska, w w mając na uwadze, że miasto nasze Jarosław za dopuszczeniem bożym przez ogień i pożogę gwałtowną (…) podczas jarmarku dorocznego do upadku przyszło, że obywatele tego, mieszczanie jarosławscy poddani nasi, nie tylko w budynkach, majętnościach i zbiorach swych domowych w znaczne szkody popadli, w wydanym przez siebie przywileju odnowiła wszystkie prawa i przywileje nadane przez poprzedników. Dokument ten również znajduje się w zasobie Archiwum (Akta miasta Jarosławia, sygn. 4D).

W tym tygodniu (23 sierpnia) w Jarosławiu rozpocznie się Jarmark Jarosławski – impreza nawiązująca do zjazdów, odbywających się w dobie staropolskiej.

28 lipca 2018 r. Przemyśl gościł radiową Dwójkę z audycją "Dwójka na miejscu-znaki Niepodleglej". Nie mogło zabraknąć tam rozmowy o dokumentach z przemyskiego archiwum związanych z tematem walk o Niepodległą. Rozmawialiśmy o przemyskich sylwetkach i ich działalności w dążeniu ku Wolności. Nie sposób było pominąć osobę Eugeniusza Złotnickiego, którego korespondencja z niewoli z dalekiego Taszkientu znajduje się w naszych zasobach. Dziękujemy prowadzącym: Beacie Kwiatkowskiej i Pawłowi Siwkowi za zaproszenie do audycji i miłą atmosferę w skąpanym słońcem przemyskim Rynku.