Archiwum Państwowe w Przemyślu

Wyjazdy na wczasy, pobyty w uzdrowiskach i sanatoriach w kraju cieszą się wielką popularnością. Do Zakopanego, Krynicy, Iwonicza, a także leżącego obecnie na terenie Ukrainy Truskawca udawano się na wakacyjny wypoczynek także w okresie międzywojnia. Prezentujemy fotografie zachowane w zespole Materiały rodziny Bogusiewiczów przedstawiające kuracjuszy wypoczywających w Krynicy, Iwoniczu, Truskawcu, pochodzące z lat 30. ubiegłego wieku.

Przemyślanie (i nie tylko) mogli skorzystać z usług zakładu sanatoryjnego w rodzinnym mieście. W 1905 r. w Przemyślu otworzono zakład hydropatyczny doktora Kutny mieszczący się przy ul. Sanockiej. Jak informowała „Gazeta Przemyska” z 1909 r. (nr 43) w zakładzie znajdowały się m.in.: „parnia i szafki ogrzane gorącym powietrzem (..) woda w basenach przepływająca, wszelkie natryski, puryfikator do czyszczenia wnętrza zakładu, sala inhalacyjna wspólna, także odrębne gabinety”. W zakładzie leczono: „choroby krwi i nerwów, niedokrewność, osłabienie nerwów, reumatyzm, otyłość, katary dróg oddechowych, cierpienie serca, itp. („Przegląd Przemyski”, nr 131 z 1913 r.). W 1928 r. sanatorium dr Kutny zostało przejęte przez dr J. Bodensteina, a następnie przez dr Henryka Loebla. Otworzono w nim sanatorium ginekologiczno-położnicze, mieszczące sale: operacyjną, porodową, a także dla „osesków”.

Pracownicy Archiwum Państowego w Przemyślu wraz Panią Dyrektor, Anną Nowak, rozpoczęli wakacyjny czas z rzeszowskim Radiem Biwak. Pierwsze spotkanie miało miejsce w przemyskiej cukierni Kardamon, gdzie rozmawialiśmy o staropolskich podróżach, formach wypoczynku w czasach C. K. Monarchii oraz komuniakcji i środkach transportu. Natomiast w kolejnym spotkaniu, które odbyło się na Dworcu Głównym w Przemyślu opowiadaliśmy o powstaniu kolei w Przemyślu, pracy maszynistów w czasach C. K. Monarchii, o wybitnych postaciach, które gościły na przemyskim dworcu oraz o sposobach spędzania wolnego czasu przez mieszkańców Przemyśla.

W dniu 23 czerwca 2017 r. podczas uroczystego zakończenia roku szkolnego w Szkole Podstawowej Nr 15 w Przemyślu, Dyrektor Archiwum Państowego w Przemyślu, Anna Nowak, została uhonorowana tytułem Przyjaciela Szkoły.

Tuż przed końcem roku szkolnego, Archiwum Państowe w Przemyślu, odwiedzili uczniowie Gimnazjum Stowarzyszenia Absolwentów I Liceum Ogolnokształcącego w Przemyślu - klasa II a z wychowawczynią Panią Justyną Szolc oraz klasa I a wraz z Panem Bartoszem Buciem. Nasi goście mieli możliwość obejrzenia dotępnych wystaw, a także sekcji magazynowej, gdzie zapoznali się z najstarszymi dokumentami z zasobu archiwum. Zostali poinformowani w jaki sposób prowadzić poszukiwania genealogiczne, a także próbowali swoich sił w odczytywaniu staropolskich dokumentach.

Noc świętojańska, Wianki, Noc Kupały – te tradycje splotły się ze sobą i zazwyczaj obchodzimy je we dniach 21-24 czerwca. Noc Kupały to święto obchodzone w najkrótszą noc w roku (ok. 21 czerwca), natomiast noc św. Jana przypada w wigilię tego święta (tj. w nocy z 23 na 24 czerwca). W zasobie Archiwum Państwowego w Przemyślu zachowały się interesujące afisze, plakaty informujące o obchodach tych świąt w Przemyślu, pochodzące z lat międzywojennych. W 1927 r. (29 czerwca) ich organizatorem był Wojskowy Klub Sportowy „Legia” oraz 6 i 10 pułk saperów. Głównymi punktami obchodów były: korowód ozdobionych łodzi oraz puszczanie wianków. Organizatorzy ogłosili także konkurs na najefektowniej przyozdobioną łódź oraz wianek. Wieczór zakończono tańcami na pływającym pomoście.

W 1928 r. „Ziemia Przemyska” w rubryce Kronika informowała o „tradycyjnym obchodzie Wianków w połączeniu z festynem” organizowanych przez Towarzystwo Rodziny Wojskowej, natomiast w roku 1930 (29 czerwca) Towarzystwo im. Tadeusza Kościuszki zapraszało widzów na „obraz ludowy w 4 aktach” pt. „Noc świętojańska”.

Tradycje organizowania czerwcowych obchodów Nocy Świętojańskiej, Nocy Kupały w Przemyślu podtrzymywał m.in. Wydział Kultury Urzędu Miejskiego i Osiedlowy Dom Kultury Przemyskiej Spółdzielni Mieszkaniowej. Zachował się afisz z programem z 1987 r. zapraszającym na „Święto Kupały” w ramach którego odbyło się tradycyjne puszczanie wianków oraz koncert kapeli „Kmiecie” na plaży między mostami.

W kolejnym dniu świetowania archiwstów (9 czerwca) naszą instytucję odwiedzili uczniowe ze Szkoły Podstawowej Nr 11 w Przemyślu pod opieka Pani Katarzyny Skotnickiej oraz uczniowe ze Szkoły Podstawowej Nr 15. Tradycją stało się już, że uczniowie wraz z opiekunami ze Szkoły Podstawowej nr 15 w Przemyślu zawsze chętnie odwiedzaja nasze Archiwum. Tym razem także licznie odpowiedzieli na nasze zaproszenie i gościliśmy klasę Vb wraz z nauczycielami: Panią Moniką Płatko oraz Panem Marcinem Dumą, klasę II d wraz z opiekunem, Panią Elżbieta Czycz oraz klasę II c z Panią Alicją Trelą. Uczniowie zapoznali sie z funkcjonwaniem Archiwum i rolą jaką spełnia, zwiedzili dostępne wystawy oraz zapoznali się z najstarszymi dokumentami z zasobu, przy okazji poznając sekcję magazynową. Wiele pozytywnych wrażeń dostarczył pokaz czerpania papieru i wyciskania pieczęci lakowych przeprowadzony w pracowni konserwacji. Bardzo duże zainteresowanie wzbudziła prezentacja materiałow archiwalnych w formie teatru obrazkowego zaprezentowana przez Rafała Paśko, przedstawiciela przemyskiego Teatru S.A.N. Wplecione w fabułę bajki, archiwalne pocztówki i fotografie, pozwoliły na wędrówkę po śladach historycznego Przemyśla, na nowo odkrywając jego piękno i wzbudzając podziw publiczności.