Archiwum Państwowe w Przemyślu

14 listopada 2018 r. w siedzibie Archiwum Państwowego w Przemyślu odbyła się promocja pracy Piotra Olechowskiego "Stosunki polsko-ukraińskie we Lwowie w świetle wspomnień (1918-1939)". Gości przywitał zastępca dyrektora Archiwum Państwowego w Przemyślu, Grzegorz Łanocha, natomiast spotkanie prowadził dr Janusz Polaczek, reprezentujący Przemyskie Centrum Kultury i Nauki ZAMEK. Autor zaś odpowiadał na szereg pytań od publiczności, dotyczących prezentowanego  wydawnictwa.  Powstało ono staraniem Polskiego Towarzystwa Historycznego Oddział w Przemyślu, Przemyskiego Centrum Kultury i Nauki ZAMEK oraz Archiwum Państwowego w Przemyślu.

Odwiedzili nas uczniowie pierwszej klasy Szkoły Podstawowej z Zespołu Szkół Salezjańskich w Przemyślu. Wędrując po naszym obiekcie, mogły zaobaczyć stałą wystawę "Co kryje przemyskie archiwum?", a także porozmawiać o obchodzonym jubileuszu niepodległości Polski przy okazji zwiedzania ekspozycji "Kobiety  w walce o Niepodległość Polski". Moc wrażeń dostarczyło zwiedzanie magazynów, zarówno poprzez odkrywanie archiwaliów, jak i  poznawanie stanu technicznego znajdujących się tam urządzeń.

Przemyski Oddział Polskiego Towarzystwa Historycznego został utworzony w 1928 roku, jako jeden z nielicznych wówczas oddziałów w kraju, z inicjatywy Zarządu Głównego Towarzystwa oraz grupy przemyskich historyków na czele z Janem Smołką, archiwariuszem miejskim. Do kwietnia 1929 roku w Polsce zorganizowano zaledwie 9 oddziałów PTH.

Zebranie organizacyjne odbyło się 24 listopada 1928 roku. Po referacie ówczesnego prezesa PTH, prof. Stanisława Zakrzewskiego ogłoszono powołanie Oddziału. Jego pierwszy Zarząd ukonstytuował się w składzie: Jan Smołka – przewodniczący, ks. dr Jan Kwolek – zastępca, Kazimierz Arłamowski – sekretarz, Walerian Kramarz – skarbnik, Franciszek Persowski, ks. dr Kazimierz Kotula, kpt. Józef Władysław Kobylański, Zofia Tymińska – członkowie Zarządu.

Oddział pracował aktywnie do momentu wybuchu II wojny światowej. W czerwcu 1947 roku reaktywowano jego działalność, a następnie: utworzono Stację Naukową (1955 rok); prowadzono badania regionalne; kontynuowano działalność wydawniczą, której ukoronowaniem było wydawanie od 1974 roku własnego periodyku „Przemyskie Zapiski Historyczne”, a także popularyzowano wiedzę historyczną poprzez organizację licznych konferencji, sesji, odczytów i posiedzeń naukowych.

Wśród osób szczególnie zasłużonych dla Oddziału znajdują się historycy i archiwiści: Jan Smołka, ks. Jan Kwolek, Franciszek Persowski, Kazimierz Arłamowski, Aleksy Gilewicz, Zdzisław Konieczny, Bogusław Bobusia i wielu innych. Oddział współpracuje z przemyskimi instytucjami kulturalnymi i naukowymi, wśród których należy wymienić Archiwum Państwowe w Przemyślu.

Oddział przemyski ma niekwestionowany udział w dorobku PTH. W Przemyślu odbywały się zgromadzenia o istotnym znaczeniu dla polskiego środowiska historycznego – w 1985 roku przemyską sesją Zarząd Główny zainaugurował obchody stulecia PTH, a w roku 2003 w Przemyślu odbyła się sesja naukowa i Walne Zgromadzenie Delegatów PTH.

W zasobie Archiwum Państwowego w Przemyślu zachowała się bogata dokumentacja, obrazująca działalność Oddziału. Są to m.in. afisze informujące o inicjatywach Oddziału, zawiadomienia o planowanych sesjach, konferencjach, odczytach, itp. Wiele materiałów dotyczących Oddziału znajduje się w spuściznach przemyskich archiwistów, naukowców i badaczy. Ponadto Archiwum posiada zespół archiwalny nr 553 Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Przemyślu, zawierający akta z lat 1947-2012.

14 listopada odbyła się promocja pracy Piotra Olechowskiego Stosunki polsko-ukraińskie we Lwowie w świetle wspomnień (1918-1939), wydana nakładem Oddziału oraz Archiwum Państwowego w Przemyślu i Przemyskiego Centrum Kultury i Nauki Zamek.  Praca otrzymała III nagrodę w konkursie im. prof. Stanisława Herbsta, organizowanym przez Zarząd Główny PTH.

W ramach obchodów stulecia niepodległości Polski, Archiwum Państwowe w Przemyślu oraz Przemyskie Centrum Kultury i Nauki ZAMEK zapraszają na prezentację II tomu Przemyskich Zapisków Historycznych, które stanowią pracę Piotra Olechowskiego "Stosunki polsko-ukraińskie we Lwowie w świetle wspomnień (1918-1939)".

Wydarzenie z prelekcją autora odbędzie się w siedzibie Archiwum Państwowego w Przemyślu, 14 listopada 2018 r. o godzinie 12.

Zapraszamy od 9 listopada br. do obejrzenia wystawy KOBIETY W WALCE O NIEPODLEGŁOŚĆ POLSKI. Ekspozycja ta, pokazująca wkład kobiet w walkę o wolną Polskę, powstała w ramach realizacji projektu Stowarzyszenia Ligii Kobiet Polskich we współpracy z Archiwum Akt Nowych w  Warszawie. Projekt ten dofinansowany został ze środków Programu Wieloletniego NIEPODLEGŁA na lata 2017-2021 w ramach programu dotacyjnego „Niepodległa” i został objęty patronatem honorowym prz Pana Posła Ryszarda Czarneckiego, b. Wiceprzewodniczącego Parlamentu Europejskiego. Dokumenty i obiekty pochodzą ze zbiorów: Archiwum Akt Nowych w Warszawie, Archiwum Państwowego w Poznaniu, Narodowego Archiwum Cyfrowego, Wojskowego Biura Historycznego, Komisji Historii Kobiet w Walce o Niepodległość Polski oraz zbiorów prywatnych Tadeusza Krawczaka i Jacka Dehnela. Opracowania wystawy dokonali: dr Tadeusz Krawczak, Agnieszka Wopińska, Katarzyna Wysoczyńska, Anna Wasilewska, Patrycja Krasoń, dr Anna Nowakowska-Wierzchoś.

Zapraszamy na kolejną promocję wydawnictwa Archiwum Państwowego w Przemyślu, albumu "Droga do niepodległej Rzeczypospolitej. Przemyskie epizody". Publikacja jest wynikiem projektu wydawniczego współfinansowanego przez Naczelną Dyrekcję Archiwów Państwowych. Wydarzenie będzie towarzyszyło otwarciu wystawy pt. "Ordery i odznaczenia - symbole męstwa i chwały. Pamiątki Wojska Polskiego - Barwa, symbol, dokument" organizowanej przez 5. Batalion Strzelców Podhalańskich im. gen. A. Galicy oraz Stowarzyszenie Miłośników Dawnej Broni i Barwy - Oddział Górnośląski. Otwarcie wystawy odbędzie się w dniu 26 października 2018 r. w klubie 5 . Batalionu Strzelców Podhalańskich w ramach Święta Batalionowego.