- Strona główna

Świat zostaje w tyle, a przede mną

Tylko najlepszy czas.

Wkoło życzeń tyle, ja mam jedno

Święta niech będą w nas

                                     Maja Szymanowska "Jadę na Święta"

Archiwum Państwowe w Przemyślu serdecznie zaprasza do obejrzenia wystawy poświęconej obyczajom i sposobie obchodzenia Świąt Bożego Narodzenia „W ten grudniowy czas”.

Ekspozycja czynna będzie w siedzibie Archiwum Państwowego w Przemyślu (parter), od 6 grudnia do końca bieżącego roku, od poniedziałku do piątku, w godzinach otwarcia Archiwum.

W kulturze masowej św. Mikołaj jest przedstawiany jako dobroduszny staruszek w czerwonym kubraku rozdający prezent grzecznym dzieciom. Święty ten był i jest bardzo popularnym świętym w obrządku greckokatolickim i prawosławnym. Zazwyczaj przedstawiany jest w liturgicznych szatach biskupich czerwonego koloru.

W zasobie Archiwum Państwowego w Przemyślu zachowały się materiały związane z niektórymi świątyniami obrządku wschodniego oraz instytucjami, którym patronował św. Mikołaj.

Jedną z nich jest księga metrykalna cerkwi pw. św. Mikołaja w Przemyślu z wpisami z lat 1749-1782 (ochrzczonych z w latach 1749-1781; zaślubionych w latach 1749-1781; zmarłych w latach 1749-1782). Cerkiew ta znajdowała się w dzielnicy Podgórze, na rogu obecnej ul. ks. Popiełuszki i Tatarskiej. Pierwsze wzmianki o funkcjonującej na Podgórzu cerkwi św. Mikołaja pochodzą z 1405 r. Budynek świątyni spłonął w 1759 r., natomiast w roku 1763 zbudowano nową. Około 1786 r. świątynię rozebrano, a ikony przeniesiono do cerkwi katedralnej.

W Przemyślu funkcjonowało również Bractwo św. Mikołaja, powstałe w pierwszej połowie XVII wieku przy wspomnianej cerkwi św. Mikołaja. Odnowiono je w roku 1830. Od samego początku istnienia Bractwa jego patronem był oczywiście św. Mikołaj, biskup, którego podobizna widniała zarówno na dokumentach brackich, insygniach oraz w oficjalnej korespondencji.

Zarząd Bractwa udzielał m.in. pomocy ubogim uczniom szkół przemyskich, a w 1888 r. utworzono Towarzystwo Bursy im. św. Ojca Mikołaja w Przemyślu zajmującej się prowadzeniem bursy dla ubogiej młodzieży ruskiej obrządku greckokatolickiego. Pierwszą jej siedzibą był budynek przy ul. Tatarskiej (do 1893 r.). W 1904 r. Bractwo założyło ochronkę dla małych dzieci w domu Bractwa przy ul. Czarnieckiego. W 1911 roku w setną rocznicę urodzin poety Markiana Szaszkiewicza, przy współpracy z Ukraińskim Towarzystwem Pedagogicznym,  wybudowano nowy dwupiętrowy gmach przy ul. Smolki 10. Dało to początek jednej z najbardziej zasłużonych placówek edukacyjnych w Przemyślu, siedmioklasowej koedukacyjnej szkole zwanej popularnie „Szaszkiewiczówką”. Aby zrealizować ten projekt, Bractwo przekazało swe grunty, na których wzniesiono szkołę.

W 1921 r. Bractwo powołało własną koedukacyjną szkołę powszechną z ukraińskim językiem nauczania im. Świętego Mikołaja. W wyniku owych starań na Zasaniu przy ul. św. Jana w jednopiętrowym budynku Bractwa zorganizowano sześcioklasową szkołę. Idea dobroczynności dla najmłodszych, miłości bliźniego, którą kierował się patron Bractwa – św. Mikołaj, jak widać, była też jedną z głównych gałęzi działalności Bractwa.

W dniu 25 listopada 2016 r. uczniowie klasy IV oraz V Szkoły Podstawowej nr 15  w Przemyślu, pod opieką nauczycieli Pani Moniki Płatko oraz Pana Marcina Dumy, odwiedzili Archiwum Państwowej w Przemyślu. Podczas swojej wizyty uczniowie dowiedzieli się, czym jest archiwum i na czym polega praca archiwisty. Jednocześnie mieli okazję uczestniczyć w finisażu wystawy poświęconej osobie i twórczości Henryka Sienkiewicza, a także zwiedzić pozostałe, dostępne w tym czasie wystawy archiwlane m.in. wystawę pt. "Prawda, Dobro, Piękno z przeszłości I Liceum Ogólnokształcącego im. Juliusza Słowackiego w Przemyślu oraz wystawę "Walka przemyskich harcerzy oraz strzelców o niepodległość i wschodnią granicę Polski 1908-1956". Dodatkową niespodzianką dla przybyłych uczniów była możliwośc zwiedzenia archiwlanych magazynów, które na co dzień są niedostępne. Atrakcja ta cieszyła się wśród przybyłych dużym zainteresowaniem i z ciekawością wysłuchali o pracy w archiwalnych magazynach, zadając prowadzącym zajęcia liczne pytania. Wizyta w Archwium Państwowym w Przemyślu uświadomiła młodzieży konieczność dbania o posiadane dokumenty, a  także ważność i róznorodność działań prowadzonych przez Archiwa Państwowe.

Serdecznie zapraszamy pozostałe szkoły do przyłączania się we wspólne rozpowszechnianie wiedzy o działalności Archiwum oraz uczestnictwa w zajęciach archiwlanych w siedzibie Archiwum Państwowego w Przemyślu

W dniach 24-27 listopada 2016 r. odbyła sie międzynarodowa konferencja poświęcona twórczości Henryka Sienkiewicza.

Rozpoczęcie konferencji miało miejsce w dniu 24 listopada 2016 r. w siedzibie Państwowej Wyższej Szkoły Wschodnioeuropejskiej w Przemyślu. Zaproszeni goście wygłosili swoje referaty, poświęcone zarówno twórczości  jak i osobie polskiego Noblisty. Przedstawione zostały również wątki historyczne poruszane w dziełach twórcy w zestawieniu z prawdą historyczną na temat wydarzeń. W dniu 25 listopada 2016 r. uczestnicy konferencji wzięli udział w  uroczystym zamknięciu wystawy w siedzibie Archiwum Państwowego w Przemyślu  "Cześć i sława mistrzu Polski słowa. Przemyślanie w hołdzie Henrykowi Sienkiewiczowi". Finisaż wystawy oprócz uczestników konferencji zgromadził również licznie przybyłą młodzież szkolną. W dniach 26-27 listopada chętni wyruszyli śladami "Trylogii" Henryka Sienkiewicza w sentymentalną podróż po Ukrainie: Złoczów-Podhorce-Olesko-Lwów.

Z żalem zawiadamiamy, że dnia 25 listopada 2016 r. zmarł historyk dr Zdzisław Konieczny, dyrektor Archiwum Państwowego w Przemyślu w latach 1976-1996. W zmarłym polskie środowisko archiwalne straciło wielkiego przyjaciela, orędownika spraw związanych z popularyzacją działalności archiwalnej, z oddaniem podejmującego działania w interesie umacniania pozycji przemyskiego archiwum. Zasługi zmarłego dla naszego archiwum są nie do przecenienia, nie tylko zadbał o to, że archiwum zyskało najlepszą zarówno pod względem funkcjonalnym jak i estetycznym siedzibę ale przede wszystkim był inicjatorem rozwoju działalności naukowej, informacyjnej i edukacyjnej tej placówki. Autor wielu publikacji historycznych. Wielki społecznik, przez wszystkie lata po przejściu na emeryturę ściśle współpracował z działającymi w mieście organizacjami zajmującymi się badaniami historii regionu. Był założycielem wielu z nich, wieloma przez lata kierował. Był członkiem ogólnopolskich zarządów Stowarzyszenia Archiwistów Polskich, Polskiego Towarzystwa Historycznego a także przez wiele lat kierował nimi na szczeblu regionalnym w oddziałach SAP i PTH w Przemyślu. Ostatnim jego „dzieckiem” był Polski Związek Wschodni w Przemyślu, który zajmował się badaniem stosunków polsko-ukraińskich i którym kierował niemal do końca.

W archiwum był codziennym gościem, tak jakby wcale nie odchodził na emeryturę, zawsze pełen pomysłów, zawsze gotowy do współpracy, życzliwy dla wszystkich, cieszył się z sukcesów archiwum i jego pracowników. Swoją aktywnością mobilizował nas wszystkich do lepszej pracy na rzecz archiwum, środowiska archiwalnego. Na zawsze pozostanie w naszej pamięci.